Helen Ougham and I are co-authors on a paper about the colours of plants, to be published in the Welsh language science journal Gwerddon:
Y ddeilen hon: natur, gwreiddiau a dibenion lliwiau dail
Y mae cyflwr yr amgylchedd a threigl amser yn cael eu hadlewyrchu yn lliwiau newidiol y planhigion sydd o’n cwmpas. Y mae cloroffyl, y pigment gwyrdd mewn dail, yn dal golau’r haul ac yn pweru’r biosffer. Y mae diflaniad cloroffyl o ddail yn yr hydref yn datgelu lliwiau melyn ac oren teulu arall o bigmentau planhigion, sef y carotenynnau. Y mae carotenynnau yn amddiffyn planhigion rhag pwysau ac y maent hefyd yn gyfrifol am liwiau mewn blodau ac am yr oren a choch mewn ffrwythau. Yn yr hydref, y mae dail rhywogaethau megis masarn yn gwneud anthocyaninau coch a phorffor, sy’n aelodau o deulu amrywiol o bigmentau a chemegion amddiffyn. Y mae planhigion yn defnyddio pigmentau i anfon signalau at organebau sy’n peillio blodau, i’r rhai sy’n gwasgaru hadau a ffrwythau, ac i ysglyfaethwyr; ymhlith y rhain i gyd y mae dynol ryw, sydd yn ymateb mewn dull ffisiolegol a seicolegol arbennig i’r cemeg llysieuol sy’n lliwio ein byd.
This leaf: the nature, origins and purposes of leaf colours
The state of the environment and the passage of time are reflected in the changing colours of the plants around us. Chlorophyll, the green pigment of leaves, captures the energy of sunlight that drives photosynthesis and powers the biosphere. The disappearance of chlorophyll from autumn leaves reveals the yellows and oranges of another family of plant pigments, the carotenoids. Carotenoids protect plants from stresses and are also responsible for the colours of many flowers and fruits. In autumn, the leaves of species such as maples make red and purple anthocyanins, members of a diverse family of pigments and defence chemicals. Plants use pigments to send signals to pollinators, dispersers and predators, among which are humans, who have a special physiological and psychological responsiveness to the plant chemistry that colours our world.